متن ذیل مربوط به نشست علمی گزارش پژوهش ارزیابی و تحلیل وبلاگ های دینی روحانیون در ایران با حضور صالح اصغری کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی و مدرس دانشگاه می باشد که در سال 92 منتشر شده است:

پژوهش «ارزیابی و تحلیل وبلاگ های دینی روحانیون» در طول یک سال و نیم و ازابتدای سال ۹۱ و تا اواسط سال۱۳۹۲ انجام شده است. هدف ازانجام این پژوهش کمک به بهبود کیفیت وبلاگ های روحانیون به طور خاص و ارائه راهکارهایی نوین در جهت تبلیغ اینترنتی دین بوده است. مدل هرم سه سطحی که در این پژوهش مطرح شده است مبنایی برای ارزیابی وبلاگ ها قرار گرفته است.

معیارهای تعاملی بودن، خاص بودگی، نمایایی و دسترس پذیری به‌ عنوان معیارهای عام و معیارهای اعتبار صوری و محتوایی و ویژه نگاری و روز آمدی تقویم دینی و کارکرد های دین آنلاین در وبلاگ ها از معیار های تخصصی است که در مدل هرم سه سطحی قرار گرفته است.

استفاده از وبلاگ به‌عنوان یکی از مهمترین رسانه‌های عصردیجیتال توسط مبلّغان دینی ایران مبتنی بر درکی بود که روحانیون از رشد وبلاگنویسی در ایران داشتند و سعی در حضور فعال در وبلاگستان فارسی کردند.

این گزارش می افزاید: توجه به وبلاگ به‌عنوان یک رسانه مردمی و جوان‌پسند در ایران رویکردی ایجابی و روشی خلّاقانه برای تبلیغ دین محسوب می‌شود امّا افزایش روز افزون کمّی ایجاد وبلاگ توسط طلّاب به تنهایی منجر به دست یابی به اهداف مورد نظر و تبلیغ مؤثر نیست. شماربالای وبلاگ های فعّال، زمان محدود مخاطبین، سلایق و ذائقه های مختلف بخشی ازمشکلاتی هستند که بلاگرهای روحانی در جهت جذب حداکثری مخاطب با آن مواجه هستند.

بنابراین علاوه بر رشد کمّی وبلاگ ها باید به صورت جدی به روش‌هایی جهت رشد کیفی آن‌ها نیز اندیشید. هر اندازه که وبلاگ به‌عنوان یک رسانه، کارکردی تخصّصی داشته باشد، لزوم بررسی و ارزیابی نحوه عملکرد آن بیش از پیش احساس می‌شود.

توجه به ذات ابزارهای رسانه‌های نوین که همان پتانسیل مدیوم به جای سطحی نگری و پرداختن به ظواهر رسانه‌ها مساله مهمی است که می بایست خانواده ها و مسئولین به آن توجه کنند. رسانه‌های نوین بر مبنای مدیم جدید که متفاوت از دو مدیوم یک به یک و یک به چند است رابطه‌ای چند به چند را رقم می زند و این قابلیت جذاب مدیوم جدید است که ابزارهای رسانه‌های نوین رانسبت به روزنامه و تلوزیون پر اهمیت‌تر می‌کند اگر در گذشته رسانه‌ها به‌عنوان مثال صنعت چاپ در امتداد چشم انسان و رادیو در امتداد گوش و حس شنوایی انسان به وجود آمده اند اینترنت را می توان بستر رسانه ای دانست که بر خلاف انواع دیگر درادامه ذهن انسان شکل گرفته است.

همین مساله مهم است که لزوم توجه به ذات مدیوم جدید را بیش از پیش نمایان می سازد.دیدگاهی که همواره اینترنت را رسانه ای ساده در امتداد رشد رسانه‌هایی چون رادیو و تلویزیون می پنداشت از این مساله غفلت ورزیده است که این‌ها هر کدام در یک مدیوم متفاوت ظهور کرده اند و شباهت آنچنانی به هم ندارند.

ظهور وبلاگ در فضای مجازی و برآورده شدن رویای انتشار آسان اطلاعات با به وجود آمدن تکنولوژی وب ۲ رقم می خورد. وبلاگ ها نقش به سزایی را در این باره بر عهده دارند.

همزمان با ظهور وبلاگ، وبلاگ نویسی در ایران با رشد بسیاربالایی روبرو شد به طوری که در مقطعی رتبه چهارم جهان را نیز کسب کرد. اگرچه این جایگاه در سال های بعد با افت مواجه شد اما باعث شکل گیری وبلاگستان فارسی شد.

نهاد دین و روحانیون با درک اهمیت وبلاگستان فارسی برای تبلیغ دینی و پاسخ به شبهات تلاش مضاعفی را در تولید محتوای دینی و حضور فعالانه در این فضا انجام داده است.

رویکرد ایجابی، نقطه شروع قابل تحسین، اما چگونگی بهره گیری از این رسانه در کیفیت امر ارتباط و انتقال محتوای دینی و در نهایت کیفیت تبلیغ دین تاثیر گذار است.

گستردگی فضای مجازی و حجم بالای اطلاعات موجود در آن و آزادی مخاطب در گزینش محتوا و محدودیت زمان، علایق و سلایق مختلف مخاطبین و همچنین نوظهور بودن این رسانه وسابقه نه چندان زیاد روحانیون در استفاده از قابلیت های آن، کار را برای فعالین این عرصه سخت تر می گرداند.

آنچه دراین پژوهش مورد بررسی قرار گرفت میزان استفاده روحانیون از پتانسیل‌های رسانه ای وبلاگ برای انتشار محتوای دینی از طریق وبلاگ بود.

از سویی دیگر مضامین به کار رفته در وبلاگ ها مساله دیگری بود که در این پژوهش بدان پرداخته شد. در ایران دست یافتن به یک قضاوت و ارزیابی منسجم و سنجیده در باره ی وبلاگ های دینی روحانیون علاوه برچالشی که ناشی از معیارها و بینش ماست با یک چالش دیگر هم مواجه است. ما، داده های تجربی کافی را در اختیار نداریم. همین موضوع چالش مهمی ایجاد می کند که باعث می‌شود با احتیاط در این زمینه سخن بگوییم. جوان بودن وبلاگ های روحانیون باعث عدم انجام تحقیقات عمیق در این حوزه شده است. از سوی دیگر بررسی این پدیده بیشتر نیازمند استفاده از روش های کیفی است تا کمی. چرا که محقق باید از جنبه های مختلف به این رسانه ی نوظهور نظر بیفکند. با روش های پیمایشی و کمی که امروزه درعلوم اجتماعی ایران تثبیت شده، به سختی می توان به تحلیل ویژگی های وبلاگ های روحانیون پرداخت.

بررسی نتایج ارزیابی معیارهای عام در این پژوهش نشان می‌دهد که وبلاگ های روحانیون از حیث ارتباط شناختی در وضعیت نه مناسب و نه ضعیفی قرار دارند قرار دارند و وضعیت متوسطی را می‌توان برای آن ها در نظر گرفت.

یکی از مشکلاتی که وبلاگ نویسی روحانیون با آن مواجه است، آن است که در پی استقبال از برخی وبلاگ ها پس از مدتی روحانیون وبلاگ‌های خود را به وب سایت تبدیل می‌کنند. این تغییر ممکن است از برخی جهات قابلیت هایی را افزایش دهد. اما روح حاکم بر وب سایت و وبلاگ بسیارمتفاوت است. وبلاگ فضایی گفتگویی، صمیمی و غیر رسمی و مردمی تر نسبت به وب سایت دارد. که این مساله را روحانیون پس از تبدیل وبلاگ خود به وب سایت از دست می دهند.

یافته های این پژوهش نشان داد که روحانیون از وبلاگ به‌عنوان ابزاری برای انتشار مطالب آموزشی بیشتر استفاده کرده اند و کمتر از پتانسیل‌های فضای مجازی یعنی امکان دعوت و بسیج مخاطبین بهره گرفته شده است.

سبک نگارش صمیمانه و درج مطالبی مربوط به زندگی روزمره و خاطرات که رنگ و بوی دینی دارند سهم قابل توجهی در جذب مخاطب دارد. لزوم توجه به ایده‌های نو در تبلیغ دین از راهکار های جذب مخاطب جوان است. ایده هایی که امکان تجربه امر قدسی را در فضای مجازی رقم می زند. از طرفی رویکرد زندگی مدارانه یعنی توجه به ابعاد زندگی روزمره به مراتب مناسبتر از پرداختن به مسایل صرف مذهبی است که مبتنی بر تجربه های روزمره نباشد. استفاده از وبلاگ به‌عنوان یک رسانه صرف انتقال پیام از آفات وبلاگ نویسی طلاب محسوب می‌شود و پتانسیل های وبلاگ را در فضای تبلیغ دین بسیار محدود می سازد. صالح اصغری - لینک منبع