با سلام

در جداول زیر، رتبه 400 وبلاگ اول که بر اساس فعالیت سه ماهه گذشته بدست آمده باطلاع می رسانیم:

جهت دریافت فایل pdf رتبه “اینجا” کلیک کنید.

...

کارگاه آموزش وبلاگ نویسی در مدرسه فاطمه الزهراء شهرستان کوهدشت با هدف ترغیب طلاب به حضور در فضای مجازی برگزار شد.

این کارگاه با حضور 16 نفر از طلاب این مدرسه به همت سرکار خانم رحیمی (عضو تیم فعالان کوثر بلاگ) بمدت 6 ساعت برگزار گردید.
در ابتدای این جلسه، نحوه ایجاد وبلاگ و ثبت مطلب توضیح داده شد. استفاده از متن و ویرایش آن در وبلاگ و کار با رنگ ها و قلم ها آموزش داده شد. سپس طلاب ارسال عکس و فیلم از اینترنت و سیستم خود را آموختند. در ادامه با نحوه ایجاد پیوند و لینک گذاری و گذاشتن لینک دانلود آشنا شدند. همچنین دسته بندی مطالب به وسیله موضوعات و ایجاد موضوعات و ویرایش و حذف موضوعات و  در نهایت تغییر قالب و نمایه شخصی از دیگر موضوعات مورد آموزش کارگاه بود.

این جلسه که به صورت کاملاً عملی و کارگاهی و با استقبال خوب طلاب برگزار گردید، شرکت کنندگان جهت تثبیت یادگیری و رفع مشکلات، به صورت عملی نیز به تمرین آموزش ها پرداختند.
پس از بیان ضرورتهای حضور طلاب در فضای مجازی و ذکر نمونه هایی از شبهات موجود که علیه ارزشها در فضای مجازی دست به دست می شوند و ایجاد سوال درباره جایگاه طلاب در این فضا،طلاب به درک و دریافت خوبی از ضرورت حضور در فضای مجازی رسیدند. به طوریکه تصمیم گرفتند علاوه بر وبلاگهای شخصی یک وبلاگ گروهی ایجاد کنند.
بنا بر گفته های طلاب عدم دسترسی همیشگی طلاب به اینترنت (که عمدتا ناشی از مشکلات فرهنگی است) از موانع مهم حضور آنها در فضای مجازی است.

با سلام و عرض تبریک ولادت امام حسین ، حضرت عباس و امام سجاد علیهما السلام

بمنظور بهینه سازی امتیازدهی و رتبه بندی کاربران، پنل وبلاگ های فعال در صفحه اصلی کوثر بلاگ موقتاً برداشته شد. در تلاش هستیم با به روزرسانی روش رتبه بندی، کیفیت این بخش را بالا برده و هرچه سریعتر آن را مجدداً فعال کنیم. لازم به ذکر است همه فعالیت شما در طی این مدت ثبت و در سیستم امتیازدهی جدید لحاظ می شود.

اگر پیشنهادی هم در خصوص نحوه امتیازدهی و رتبه بندی و ضرائب آن دارید، در نظرات اعلام بفرمائید.

با تشکر

معاونت پژوهش مدرسه علميّه حضرت زينب كبري(سلام الله عليها) اردستان»

«اولین جلسه آموزش وبلاگ ‌نویسی در اردیبهشت 96 با حضور جمعی از طلاب مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) اردستان برگزار شد.

در این کارگاه 2ساعته پس از اشاره به بیان اهمیت آشنایی و حضور موثر طلاب در فضای مجازی از دیدگاه مقام معظم رهبری ، به چیستی و ویژگی ها ی وبلاگ، جایگاه وبلاگ نویسی و مزیت های استفاده از کوثربلاگ اشاره شده و در ادامه پس از آموزش چگونگی ایجاد وبلاگ، طلاب با قسمتهای مختلف کوثر بلاگ و میزکار و چگونگی درج مطلب آشنا شدند.

تکنیک های عملیات روانی در حوزه رسانه و خبر (9)
چگونه ذهن خود را در برابر هجمه های رسانه‌ای واکسینه کنیم؟ + تصاویر

آخرین بخش از سلسله مطالب “تکنیک های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر” مربوط به راهکار های مصونیت از هجمه های رسانه ای و مقابله با ترفند های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر است که در 15 بند می باشد.

تکنیک های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر، قالب های ارائه ی هدفمند اطلاعات است که با هدف گیری ضمیر ناخودآگاه، ذهن مخاطب را به مسیر دلخواه سردمداران یک رسانه سوق می دهد.
متن حاضر که توسط پژوهشگر حوزه جنگ نرم، احمد قدیری ابیانه نگاشته شده، آخرین شماره از مجموعه 9 گانه در این خصوص است که به نظر خوانندگان می رسد.

...

راهکارهای مقابله با تکنیک های عملیات روانی

آخرین بخش از سلسله مطالب “تکنیک های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر” مربوط به راهکار های مصونیت از هجمه های رسانه ای و مقابله با ترفند های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر است که در 15 بند و بدین شرح می باشد:

شناخت ترفند ها و تکنیک های عملیات روانی، شناخت هویت منبع، توجه به سابقه ی یک منبع، سندیت شناسی، مطابقت سند با مستند، عدم اکتفاء به تیتر اخبار، رجوع به منابع مقابل، توجه به پیامد های مثبت و منفی اقدامات جایگزین در بررسی تحلیل ها، بررسی موردي، اصل برائت و مسئله ي بار اثبات، زدودن شبهات با يقينيات، مطابقت پاسخ با موضوع، توجه به ملزومات خبر، تفکیک خبر به اقرار و ادعا، توجه به منفعت واقعه.

* شناخت ترفند ها و تکنیک های خبری: مطابق آنچه در شماره های پیشین بیان شد:

عنوان گذاری برای عناصر خبری، واژه های همسنخ، انتخاب عکس، انتخاب تیتر، صوت و صحنه ی گزارش، آهنگ و ضرب آهنگ گزارش، شبه خبر، پیام خبر، همنشینی، مفروض انگاری، سوالات القایی، تعدی، همسو نمایی، تعمیم، تسری، منحصر کردن مفهوم در مصداق، تخصیص و تخریب، تقدیس مفهوم و تخریب مصداق، مطابقت اصول با مثال، اختفاء و گرا، رد مدعا با رد دلیل، اثبات مدعا با اثبات دلیل، رد کل با نقض جزء، دفاع بد برای تخریب، حمله ی بد برای تطهیر، قلب دعوا، عبارات و علامات وصفي، حلقه ي مفقوده، ابهام عددي، ارجاع محال، درخواست محال، واگذاري نتيجه به مخاطب، علت جعلی، سانسور و بايکوت، مفهوم مخالف، جمله ی مجهول، عطش و آب، استفاده از خبر سوخته، کارکرد ثانوي، توهین و تحقیر و تمسخر، بار عاطفی، متضاد نمایی، چینش تصاویر و عبارات، حصر ثنوی، تله گذاری، مصادره، نیات و منویات، پاسخ با پرسش، ابهام، ایهام، مخاطب سازی، برچسب زنی، برند سازی، خود اعترافی، یک گام به عقب دو گام به جلو، فرار به جلو، استتار، تکرار، تواتر، خبر از خبر، حرکت از حاشیه ی تاریک، خبر شویی، تلفیق اعتبار، بیان از زبان ثالث، چالش مثبت، نقل قول، پاسخ از جانب مقابل، لفظ و لحن کلام، تقطیع و برجسته سازی کلام، تحریف برای تکذیب، ظرف آماری، آمار اینترنتی، نظرسنجی با پاسخ های محدود، قیاس مع الفارق، تفارق مع الشَبه، وسط گیری، بی طرف نمایی، کسب اعتماد با تأکید بر مسلمات، اصل و استثناء در روایت، تخریب با تمسک به هزینه ی فرصت، تمرکز بر وجه مثبت یا منفی واقعه، مقصر نمایی، حرکت از پله ی دوم، دروغ بزرگ، دروغ اساسی، دروغ گفته ها و دروغ ناگفته ها.

* شناخت هویت منبع خبر: اینکه رسانه متعلق و یا متمایل به چه فرد، حزب، جناح و تفکری است. در این حالت مقر دفتر مرکزی و تابعیت مدیر یک رسانه اهمیت چندانی ندارد؛ چرا که مسلماً موضع حکومت یک کشور را نمی توان به موضع رسانه ی مستقر و یا اتباع آن تسری داد. چنانچه بر خلاف تصور رایج که روزنامه ی “هاآرتص” را هم سوی حکومت اسرائیل می خوانند، به دلیل قرار داشتن آن در اردوگاه “چپ"، این روزنامه همواره انتقادات تندی را به سیاست های داخلی و خارجی دولتمردان رژیم صهیونیستی داشته است.

* توجه به سابقه ی یک منبع: میزان صداقت و عدالت یک رسانه در مواجهه با وقایع مختلف.

[خبر دروغ: بازداشت، تجاوز و قتل - واقعیت به نقل از سعیده پور آقایی و مادرش: فرار از منزل و سپس بازگشت به خانه]

[خبر دروغ: ربایش توسط مأموران امنیتی در خیابان طالقانی، شکنجه در بازجویی و رهاسازی در بهشت زهرا – واقعیت به نقل از مادر عاطفه امام: فرار از منزل و بازگشت به خانه]

[خبر سراسر کذب بی بی سی در مورد شرایط برگزاری اجلاس عدم تعهد در تهران]

[در حالی که صندوق بین المللی پول از افزایش رشد اقتصادی ایران و کاهش تورم در سال 2013 خبر می دهد، بی بی سی به نقل از صندوق، “چشم انداز” (آینده) رشد اقتصادی ایران را منفی ذکر کرده]

* سندیت شناسی: آنچه یک فرد یا جناح علیه خود یا به نفع مخالف خود بگوید، به دلیل قرار گیری در دسته ی “اقرار” مسموع است مگر آنکه سندی خلاف آن را تصریح نماید؛ از طرف دیگر آنچه فرد یا جناحی به نفع خود یا به ضرر مخالف خود بیان کند، به دلیل قرار گرفتن در دسته ی “ادعا” مسموع نیست مگر اینکه سندی در اثبات آن موجود باشد.

همچنین آنچه در حوزه ی رسانه و خبر مطرح می شود از دو حیث قابل بررسی است: 1- اثبات ادعا و 2- اثبات مدعا. هر آنچه که به منزله ی “سند” ارائه شود، اگر چه بی اعتبار باشد اثباتی بر ادعای ارائه دهنده ی آن است؛ اما تنها اسناد معتبر و غیر قابل خدشه هست که دلیل و مدرکی بر موضوع مورد استناد (مدعا) می باشد.

در اسناد ویکی لیکس از سفارت آمریکا در عشق آباد آمده بود که سفارت، پیروز انتخابات را موسوی ذکر کرده و کیهان ضمن موضع گیری نسبت به این مسئله، آن را دلیلی بر همدستی ویکی لیکس با دولت آمریکا نامید؛ غافل از اینکه آنچه سایت مذکور بیان کرد، سندی بود بر ادعای سفارت که بر اساس اطلاعات نادرست عوامل اصلاحات تنظیم شده بود. نمونه ی دیگر آنکه سایت جمهوریت در یک تیتر مدعی وجود 30 میلیون حامی برای موسوی شد که صفحه ی خبر مذکور، هم سند هست و هم خیر. از یک طرف سندی است بر این که این سایت چنین ادعایی را داشته (سند ادعا) اما گفته ی آن به هیچ وجه اثبات مطلب آن نیست (سند مدعا).

[سند ادعای “حمایت 30 میلیون نفر از موسوی” در سایت جمهوریت]

* مطابقت سند با مستند: گاهی سندی بر مطلبی آورده می شود که ارتباطی با آن ندارد اما برای کسانی که پیگیر محتوا و ارتباط سند با مستند نیستند، کافی است.

* عدم اکتفاء به تیتر اخبار: نباید به تیتر اکتفا کرد و از آن گذشت، برای درک واضح تر از مطلب لازم است کل متن خوانده شود.

* رجوع به منابع مقابل: برای روشن شدن موضوع، لازم است یک خبر یا تحلیل با مراجعه به حداقل یک منبع متضاد در گرایشات، بررسی شود. چنانچه به عنوان نمونه پس از مشاهده ی “بی بی سی"، مراجعه ی به “بیست و سی” ضروری می نماید.

در سال 2009 خبر ازدواج 450 نفر از اعضای حماس با دختران 6 الی 10 ساله به صورت گسترده در شبکه های اجتماعی و برخی رسانه های خارجی نشر یافت، و این در حالی بود که دختر بچگانِ ملبس به لباس عروس که دست در دست مردان حماس داشتند، در واقع فرزندان بیوه زنانی بودند که در پی ازدواج مادران شان با اعضای حماس، لباس عروس بر تن کرده و برای دقیقه ای همقدم پدران جدید خود شدند. اطلاع از حقیقت چنین مطلبی امکان پذیر نمی بود مگر با رجوع به رسانه ی خبری مقابل؛ خصوصاً آنکه خبر دروغ آن نیز ظاهراً به تصاویر و فیلم های متعددی مستند شده بود.

* توجه به پیامد های مثبت و منفی اقدامات جایگزین در بررسی تحلیل ها: با توجه به آنچه در مبحث “هزینه ی فرصت” بیان شد، برای گرفتار نشدن در دام نظرات مخالفی که به معایب گزینه ی منتخب و محاسن گزینه های از دست رفته می پردازد، لازم است تا ابتدا محاسن گزینه ی منتخب و معایب گزینه های از دست رفته مشخص شود و سپس در برابر نظرات مخالف به مقایسه و وزن کشی گذاشته شود.

به عنوان نمونه در ماجرای ملوانان انگلیسی، بررسی این وجه که اولاً تبعات اصرار ایران بر عدم تحویل متجاوزین چه می بود و ثانیاً آیا نتیجه فرضی در مقایسه با آنچه واقع شد مطلوب است یا خیر.

* بررسی موردي: مطلوب است به صورت تصادفی یا گزینشی، یک خبر به صورت کامل بررسی و صحت یابی شده تا میزان صحت و سلامت یک منبع مورد ارزیابی قرار گیرد.

* اصل برائت و مسئله ي بار اثبات: واضح است که آنکه ادعایی دارد باید آن را اثبات کند و در صورت عدم اثبات، بنا بر اصل برائت، چیزی متوجه متهم نیست. البته این به معنای آن نیست که هر چه اثبات نشود، الزاماً دروغ است بلکه اذعان عقل و اقتضای نظام حقوقی چنین بوده و همین هم معیار ما است. نکته ی ضروری در این بخش آن است که چنین نیست که هر کس ادعای “عدم” و “فقدان” دارد، بی نیاز از اثبات ادعای خویش است؛ چرا که در بسیاری از موارد ادعای “عدم” یک چیز، ملازمه با “وجود” چیزی دیگر دارد و در این صورت، مدعی نیازمند اثبات ادعای خویش است.
موسوی در مناظره با کروبی در 18 خرداد 88: «با بودجه كشور تمام پلاكاردهاي شما كه همه جا را گرفته ممكن است از اين منابع تامين شده باشد. بياييد ثابت كنيد چه كساني از اين مسئله سود بردند؟».

همچنین به عنوان مثال هر چند ظاهر آن است که در مواجهه ی دو نفر که یکی ادعای سالم بودن انتخابات را دارد و دیگری ادعای عدم سلامت را، این فرد مدعی سلامت انتخابات است که باید ادعایش را اثبات نماید، اما واقعیت آن است که آنکه می گوید انتخابات سالم نبوده، عبارت اُخرای ادعایش “وقوع تقلب” است و هم او نیاز به اثبات دارد و از آنجایی که اصل بر برائت است، نسبت دادن تقلب به ناظران، بدون اقامه ی دلیل و مدرک پذیرفته نیست.

* زدودن شبهات با يقينيات: در مقام مواجهه با شبهات، رجوع به آنچه در حیطه ی یقین قرار دارد کارگشا است؛ حال چه یقین سابق و شک لاحق باشد (اصل استصحاب) و چه همزمانی در تقابل شک و یقین.

* مطابقت پاسخ با موضوع: در بسیاری موارد یک متهم طلبکارانه جوابیه یا تکذیبیه ای می دهد که ارتباطی به اتهام ذکر شده ندارد ولی از آنجایی که صرف پاسخ برای افرادی که مباحث را دقیق دنبال نمی کنند قانع کننده است، این ترفند مؤثر می افتد. از این روی لازم است همواره میان پاسخ داده شده (جوابیه یا تکذیبیه) و اصل موضوع، تطبیق و بررسی صورت گیرد.

* توجه به ملزومات خبر: در بسیاری موارد دقت در ملزومات یک خبر، صحت آن را رد می کند. یعنی در مواردی اساساً نیاز به مراجعه به دیگر منابع نیست بلکه در همان خبر یا دیگر اخبار همان منبع صحت و سقم یک ادعا قابل تشخیص است.

با دقت در تشریح بسیار دقیقی که رسانه های معاند از نحوه ی “دستگیری، شکنجه، تجاوز، مرگ و دفن” فرد موسوم به “ترانه موسوی” داشتند به راحتی می شد به دروغ بودن این داستان سرایی ها پی برد؛ چرا که سؤال اساسی این است که چگونه این رسانه ها و منابع ناشناسان از مسئله با این میزان از جزئیات با خبرند؟! در این میان و تنها به عنوان یک نمونه “جهان زن” در مطلبی آورده است: “ترانه در روز دستگيری ظاهرش به هيچ عنوان حتی به تجمع کنندگان هم شبيه نبود! موهائی بافته شده ی بافت آفريقائی داشته و بر خلاف کسانی که در تجمع ها از کفش های ورزشی استفاده می کنند کفش‌هائی پاشنه دار و ظاهری داشت که برای تعقيب و گريزهای معمول تظاهرات‌ مناسب نبوده است … موضوع تجاوز به ترانه موسوی از سوی نيروهای لباس شخصی و بسيجی ها از اين رو مطرح است که شايد بتوان پذيرفت پارگی رحم به علت تصادف و يا ضربه اتفاق بيفتد اما پارگی مقعد هيچ دليلی جز تجاوز نمی تواند داشته باشد".

[آیا کتک خوردن عبد الله نوری و کروبی در نماز جمعه، نافی “اجتماع میلیونی مردم معترض” نیست؟]

* تفکیک خبر به اقرار و ادعا: گاهی تمام یک خبر، ادعایی است علیه موضوعِ هدف؛ و گاهی ترکیبی از اقرار نهان و ادعای عیان؛ در این حالت مطابق آنچه ذکر شد اقرار مسموع و ادعا نیازمند اثبات می باشد.

دویچه وله: «گمرک آلمان از صادرات 2.5 کیلو سرم ویژه اعتراف گیری (تیوپنتال) به ایران جلوگیری کرد. این سرم در بازجویی و اعتراف مورد استفاده قرار می گیرد»، کیهان: «افتضاحي كه در شيرين كاري كم سابقه رسانه دولتي آلمان مشاهده مي شود، اعتراف مسلم به “توليد سرم ويژه اعتراف گيري و شكنجه قربانيان در آلمان” و “صادرات همراه با مجوز آن به برخي كشورهاي خارجي” است» (صفحه ی دوم کیهان، 19 فروردین 91).

* توجه به منفعت واقعه: اینکه چه کسی از یک اقدام سود می برد، ذهن را از جریان سازی های خبر مصون می دارد.

ترور رفیق حریری، سبب تضعیف جریان مقاومت در لبنان و تقویت و پیروزی جریان المستقبل شد که تا قبل از آن رو به افول بود. همچنین در ایران نهاد های امنیتی انگیزه و منفعتی از کشتن ندا آقا سلطان نمی توانستند داشته باشند و کشته شدن وی در حاشیه ی شلوغی های 30 خرداد تهران، تنها خوراک حمله ی گسترده علیه کشور و مظلوم نمایی و قهرمان سازی برای ضد انقلاب را فراهم کرد.

[اولین خبر سایت بی بی سی فارسی مربوط به 30 خرداد 88 (روز حادثه) و آخرین آن تا لحظه ی جستجو، مربوط به 19 شهریور 91 و در بازه ی زمانی 27 ماهه است. با تقسیم روز های سپری شده بر تعداد مطالب منتشره، در می یابیم که تنها در “سایت” بی بی سی “فارسی"، به طور میانگین هر 5 روز یک مطلب در این رابطه درج شده است]

تکنیک های عملیات روانی در حوزه رسانه و خبر (8)
روش‌های تحریف حقایق در رسانه ها + تصاویر

اگرچه هر دروغی تلاشی برای فریب است، اما هر طرح فریبی الزاماً در حیطه ی دروغ نمی گنجد. چنانکه اگر کسی به جای ذکر ارائه ی عدد دقیق کشته شدگان یک حادثه، عامداً و در غیر مواردی که دسترسی به آمار دقیق وجود ندارد، حاصل جمع افراد کشته و زخمی را یکجا ارائه دهد، هر چند رقم مذکور مصداق فریب خواهد بود اما مسلماً غلط و دروغ نیست.

تکنیک های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر، قالب های ارائه ی هدفمند اطلاعات است که با هدف گیری ضمیر ناخودآگاه، ذهن مخاطب را به مسیر دلخواه سردمداران یک رسانه سوق می دهد.
متن حاضر که توسط پژوهشگر حوزه جنگ نرم، احمد قدیری ابیانه نگاشته شده، هشتمین شماره از مجموعه 9 گانه در این خصوص است که به نظر خوانندگان می رسد.

...

* اصل و استثناء در روایت: خصوصاً در دانشنامه ی ویکی پدیا به وفور از این ترفند استفاده شده و در حالی که ظاهراً دو روایت متضاد را برای رعایت بی طرفی و جامعیت آورده، یک روایت را اصلی و دیگری را استثناء وانمود کرده.

حالت اول: «ابوبکر جانشین پیامبر است و البته عده ای از مسلمانان اعتقاد به جانشینی علی [ع] دارند»، حالت دوم: «علی (ع) جانشین پیامبر است و البته عده ای از مسلمانان اعتقاد به جانشینی ابوبکر دارند».

[اصل در روایت: «ترانه موسوی فردی است که پس از دستگیری، تجاوز و شکنجه، به قتل رسید»، استثناء در روایت: «هر چند رسانه های حکومتی وجود چنین شخصی را تکذیب می کنند»]

* تخریب با تمسک به هزینه ی فرصت: هزینه ی فرصت (هزینه ی فرصت از دست رفته) اصطلاحی است اقتصادی که اشاره به این واقعیت دارد که با تخصیص منابع به یک فعالیت قتصادی، فرصت پرداختن به فعالیتی دیگر از دست می رود. بدین توضیح هیچ تصمیم اقتصادی، سیاسی و … نیست که مطلقاً دارای سود یا زیان باشد و از این رو همیشه راه برای تخریب و انتقاد باز است چرا که اگر در میان دو انتخاب، گزینه ی اول برگزیده شود، برای تخطئه ی آن می توان به معایب گزینه ی فعلی و مزایای گزینه ی بعدی تمسک جست و اگر گزینه ی دوم انتخاب گردد، با توسل به معایب آن و مزایای گزینه ی اول راه تخریب هموار است.

اعتماد ملی: «اظهارات رئيس جمهور در مورد برخي از مسائل که منجر به افزايش فشارهاي بين المللي بر ايران شده و يا ماجراي عجيب و غريب استقبال[!] رئيس جمهور از ملوانان انگليسي در کاخ رياست جمهوري ايران که منجر به جريحه دار شدن روح ملي ايران شد همچنين مشارکت رئيس جمهور در اجلاس شوراي همکاري خليج فارس که به گونه اي غيرقابل قبول و اهانت آميز نام خليج فارس با عنوان مجعول در آن اجلاس روي تابلو حک شده بود[!] از مواردي است که رئيس جمهور بدون تکيه بر کار کارشناسي و تجربيات گذشته شخصاً تصميم گرفته است و متاسفانه اين اقدامات هزينه هاي سنگيني را براي جمهوري اسلامي ايران داشته و فرصت هاي زيادي را تخريب كرده است». (20 اردیبهشت 88)

در یادداشت فوق، از یک طرف سیاست های ضد اسرائیلی “هزینه بر” و از طرف دیگر پرهیز از تنش بیشتر با دولت انگلیس در ماجرای آزادی ملوانان آن هم پس از تعهد کتبی این کشور در عدم تکرار موارد مشابه، “جریحه دارد شدن روح ملی” قلمداد شده؛ فارغ از تحریفاتی که در خصوص وجود نام مجعول (خلیج العربی) در شورای همکاری کشور های عربی خلیج (المجلس التعاون لدول الخیج العربیه) و نیز دروغ استقبال از ملوانان انگلیسی وجود دارد.

* تمرکز بر وجه مثبت یا منفی واقعه: به عکس مورد قبل که با تمسک به مزایای از دست رفته و معایب به دست آمده در مورد یک انتخاب قضاوت می شد، در این ترفند بدون قضاوت در مورد یک تصمیم یا واقعه، صرفاً برای تخریب یا تقویب یک موضع، بر وجه مثبت یا منفی آن تمرکز می شود.

«تمرکز بر هزینه های کشور (تحریم های آمریکا و شورای امنیت) در مورد پرونده ی هسته ای ایران»، «تمرکز بر آثار مثبت هدفمندی یارانه ها از قبیل کاهش اسراف نان و مصرف سوخت در قبال گرانی ها».

[وجه مثبت: کاهش نرخ تورم و افزایش رشد اقتصادی در سال 2013]

[وجه منفی: کاهش رشد اقتصادی در سال 2012]

[وجه مثبت: نفوذ پهپاد تا تأسیسات هسته ای دیمونا]

[وجه منفی: سرنگونی هواپیما توسط اسرائیل]

* مقصر نمایی: در بسیاری مواقع به یک مدیر یا دولت صرفاً با استناد به اینکه حادثه ای در زمان و یا در زیر مجموعه ی او رخ داده حمله می شود و این در حالی است که مدیر یا دولت مذکور یا اساساً ارتباطی به آن رخداد نداشته و یا با وجود تلاش ها، به دلیل موانع پیش رو توفق نیافته است. تفاوت این مورد با دو مورد قبل در این است که در “مقصر نمایی” اولاً تمرکز خبری بر “عامل” یک حادثه یا وضعیت است و ثانیاً نامطلوب بودن یک وضعیت مفروض بوده و به کار برنده ی این ترفند تنها در صدد تعیین مقصر است.

در ماجرای رو به خشکی نهادن دریاچه ی ارومیه، دولت نهم به صرف اینکه این واقعه در زمان تصدی او صورت می گرفت مورد حمله ی برخی رسانه ها بود، فارغ از اینکه مسبب این جریان، خاک ریزی بیش از اندازه ی دولت قبل برای برقراری اتصال میان دو طرف دریاچه بود.

* حرکت از پله ی دوم: بیان واقعه از میانه ی ماجرا؛ شروع روایت از یک واقعه بدون بیان ریشه و رعایت سلسه ی علت و معلولی آن.

رسانه های غربی اخبار “حمله ی جنگنده های اسرائیلی به نوار غزه” را در “پاسخ” به پرتاب موشک های حماس به شهرک های اسرائیلی ذکر می کنند و این در حالی است که پرتاب موشک های حماس، خود علت دیگری دارد و آن ربودن و یا ترور اعضای حماس توسط اسرائیل است.

[عدم اشاره به شلیک از داخل خاک سوریه در ابتدای درگیری خمپاره ای]

* دروغ بزرگ: دروغ بزرگتر عموماً باور پذیر تر است و ذکر جزئیات، آن را واقعی تر جلوه می دهد.

قصه ی مرگ “ترانه موسوی” با تمام جزئیات.

[سناتور مک کاتر: «نام این دختر ترانه موسوی است. این دختر در نزدیکی مسجد قبا دستگیر شده است؛ جایی که او درصدد رفتن به آرایشگاه بوده است. بعد از دستگیری ترانه، او تحت فشار قرار گرفته و توسط کسانی که او را دستگیر کرده بودند، مورد تجاوز واقع شده. بعد هم در حالی که بیهوش بوده به بیمارستان منتقل شده و در آنجا فوت کرده است. بدن ترانه بین کرج و قزوین پیدا شد که برای جلوگیری از کالبد شکافی سوزانده شده است. خانواده ترانه موسوی تهدید شده اند و از آنها خواسته شده سکوت کنند.»]

[… فرمانده ی این نیروها در برابر یکی از اعضای گارد که گفت “من هرگز مردم کشور خودم را نخواهم کشت"، به صورت او سیلی زد و او را تهدید به تشکیل دادگاه نظامی کرد …]

* دروغ اساسی: دروغی راهبردی که با طرح آن، از ذکر پی در پی دیگر دروغ ها بی نیاز می شویم.

دروغگو نامیدن صدا و سیما به دلیل نقش رسوا کننده ای که نسبت به دروغ های جریان فتنه و رسانه های معاند داشت، نمونه ی بارز آن است. همچنین تخریب “روحانیت” و بی نیازی از تخطئه ی تک تک مسئولان نظام، و نیز تمرکز بر “بی طرفی بی بی سی” و به تبع آن هموار شدن پذیرش تمام اخبار دروغ و جهت دار بی بی سی از مصادیق این ترفند است.

[اصول اخلاقی مورد ادعا توسط بی بی سی!]

تکنیک های عملیات روانی در حوزه رسانه و خبر (7)
رسانه ها چگونه «خبرشویی» می کنند؟ + تصاویر

دست به دست کردن خبر از منابع سیاه (نامعتبر و ناشناخته) به خاکستری (نیمه معتبر و نیمه شناخته) و از خاکستری به سفید را خبرشویی می گویند.

تکنیک های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر، قالب های ارائه ی هدفمند اطلاعات است که با هدف گیری ضمیر ناخودآگاه، ذهن مخاطب را به مسیر دلخواه سردمداران یک رسانه سوق می دهد.
متن حاضر که توسط پژوهشگر حوزه جنگ نرم، احمد قدیری ابیانه نگاشته شده، هفتمین شماره از مجموعه 9 گانه در این خصوص است که به نظر خوانندگان می رسد.

...

* حرکت از حاشیه ی تاریک: استفاده از جهل مخاطب نسبت به یک موضوع و طرح مسائل مختلف در آن حوزه.

بیان خاطره ی شخصی و خصوصی از یک فرد مرحوم.

* خبر شویی: دست به دست کردن خبر از منابع سیاه (نامعتبر و یا ناشناخته) به خاکستری (نیمه معتبر و نیمه شناخته) و از خاکستری به سفید (نسبتاً معتبر و شناخته شده).

خبر کشته شدن یک فعال اپوزوسیون ابتدا در فیس بوک، تویتر و بالاترین، سپس از طرف روزنامه های زرد یا سیاسیون درجه دو و در ایستگاه آخر در خبرگزاری ها و روزنامه های سراسری و زنجیره ای.

[گویا نیوز ترجیح داده خبر “جوّ شدید امنیتی در تهران” را به نقل از منبعی دیگر کار کند]

* تلفیق اعتبار: تلفیق کردن ادعایی غلط با سندی نامربوط.

به عنوان مثال در برنامه های چند رسانه ای هنگام طرح اتهامی (ادعای غلط) راجع به گذشته ی یک شخصیت، تصویری از جوانی او نشان می دهند (سند صحیح نامربوط) و این در حالی است که در ذهن مخاطب، “اعتبار تصویر” به “ادعای گفته” سرایت کرده با آن تلفیق می شود؛ همچنان که در مستندات سیاسی بسیار پر کاربرد است و در فیلم خط و نشان رهبر نیز به وفور از این ترفند استفاده شده.

* بیان از زبان ثالث: مواضع مورد پسند یک رسانه از زبان شخص ثالث _مخاطب یا کارشناس_ بیان می شود که امتیازش در مقاومت کمتر مخاطب نسبت به مطلب، به دلیل تصورِ نداشتنِ سو گیری از جانب شخص ثالث است.

برنامه ی “نوبت شما” که علی رغم تظاهر با باز بودن باب گفتگوی آزاد، در بسیاری موارد محدودیت هایی را در برقراری ارتباط و تداوم کلام مخالفینش اعمال کرده و همچنین صفحه ی “ناظران می گویند” سایت بی بی سی فارسی، مصادیق بارز این رویکرد است.

ناگفته نماند که از اهداف نهان برنامه هایی چون “نوبت شما” به چالش کشیدن باور های جامعه ی ایران در ارتباطی دو سویه با مخاطب و در قالب “گفتگو” می باشد _فارغ از نمونه های رسوا شده ای از مخاطبین جعلی و از پیش تعیین شده_ و از این رو است که مباحثی چون حجاب، شورای نگهبان و … به بحث و نقد گذارده می شود و از آنجایی که حتی حامیان ارزش ها نیز الزاماً تخصصی در موضوع مورد بحث و پاسخی مستند و مستدل به شبهات ندارند، صرف به بحث گذاشتن چنین موضوعاتی بازی “برد برد” را برای برنامه سازان بی بی سی رقم خواهد زد؛ خصوصاً آنکه با توجه به فرصت محدودی که به مخاطب تعلق می گیرد، اگر چه زمان کافی برای خدشه به یک باور فراهم است اما یقیناً امکان پاسخ جامع و کامل به شبهات وجود ندارد. ضمن آنکه چنین برنامه ای با کردکرد سوپاپ اطمینان گونه اش، نمایشی بر التزام عملی بی بی سی بر مقوله هایی چون آزادی بیان، بی طرفی و انصاف است.

* چالش مثبت: مجری یا کارشناس برنامه ی تلویزیونی و رادیویی و یا مصاحبه کننده ی مطبوعات، سؤالات و شبهاتی را طرح می کند که ظاهر آن به چالش کشاندن گوینده است اما هدفش در واقع فراهم آوردن فرصت پاسخ و استحکام بنای استدلالی اوست. این ترفند خصوصاً هنگامی تأثیر گذار است که پرسش گر با دریافت پاسخ خود، ژست قانع شدن به خود بگیرد.

* نقل قول: امتیازِ نسبت دادن سخن به فردی دیگر در این است که مخاطب نسبت به آن مقاومت کمتری دارد در حالی که ادعای مدعی _فارغ از هویت و ماهیت او_ همیشه در معرض عدم پذیرش به دلیل امکان “سو گیری” است. از طرف دیگر در صورتی که یک رسانه اخبار دروغ و یا مشکوک را به نقل از دیگر منابع بیان کند، بعد از رسوایی، راه فرار از پذیرش مسئولیت دروغ پراکنی خود را خواهد داشت. به تعبیر دیگر نقل قول یا همان “ارجاع به منابع دیگر” امکان نشر اکاذیب بدون آسیب دیدن اعتبار یک رسانه را فراهم می نماید. طبیعی است این نقل قول هر چه از منبعی معتبر تر بیان شود، نزد مخاطب موثق تر خواهد بود مگر در یک مورد و آن در جایی است که یک رسانه خبر خود را به راست یا دروغ به نقل از “اسناد محرمانه” و یا “منبع آگاهی که نخواست نامش فاش شود” ذکر نماید. چرا که در این حالت هر چند منبع مطلب مشخص نیست اما چنین تعبیراتی عذری موجه نزد مخاطب خواهد بود که اگر اثرش در القاء خبر بیشتر از ذکر منابع معتبر نباشد، مسلماً کمتر از آن نیست.

در تفاوت “نقل قول” با “خبر شویی” لازم به ذکر که اولاً در خبر شویی، دست به دست شدن یک خبر الزاماً در مسیر دانی به عالی قرار دارد _به عکس نقل قول که حتی می تواند نقل دانی از عالی باشد_ و ثانیاً یک رسانه در استفاده از تکنیک خبر شویی، الزامی در بیانِ منبع ندارد؛ در حالی که تکنیک نقل قول، بر ذکر ناقل (منبع) استوار است.

[عبارت “برخی از سایت های اینترنتی” به عنوان منبع خبر آمده و عبارتِ “بی بی سی مسؤل محتوای سایت های دیگر نیست” پس از رسوایی این دروغ، بر صفحه افزوده شده است]

[خبر سراسر کذب بی بی سی در خصوص شرایط برگزاری اجلاس عدم تعهد در تهران]

* پاسخ از جانب مقابل: در این ترفند که نام دیگرش “مناظره با خود” است، فرد هم در مقام پرسش گر است و هم در مقام پاسخ گو و از این روی این امکان را دارد که مسیر سخن را به هر سو بخواهد ببرد.

* لفظ و لحن کلام: آنچه بیان می شود لفظ است و نحوه ی بیان آن لحن. نکته ی قابل توجه اینکه این تکنیک فقط در حیطه ی شنیداری کار برد ندارد و لحن سخن در مکتوبات نیز بر اساس عبارات و علامات وصفی، اندازه ی قلم و عکس انتخابی قابل تعیین و تغییر است.

* تقطیع و برجسته سازی کلام: قسمتی از سخن بدون اشاره به پس و پیش و شرایط بیان آن انتخاب می شود و در نتیجه کل گفته تحت تأثیر آن قرار می گیرد. این ترفند هر چند عمدتاً در تیتر سازی استفاده می شود اما منحصر در آن نیست.

[عبارت مشروط موسوی لاری، در تیتر به صورت مطلق و با حذف “اگر” ذکر شده]

* تحریف برای تکذیب: ابتدا مسئله ای را غلط طرح کرده و سپس با استناد به ایراد آن، بلکل نفی اش می کنند.

کروبی در گفتگو با موسوی در برنامه مناظره 18 خرداد 88: «شايعه كرده اند كه من در عروسی دخترم سكه‌های طلا را بر سر عروس و داماد ريخته ام كه برخی آن را باور كرده‌اند اما اين در حالیست كه من اصلاً دختر ندارم». این سخن در شرایط بیان شد که مسئله ی مذکور نسبت به پسر کروبی مطرح بود، نه دختر نداشته اش.

* ظرف آماری: برای آنکه آمار چیزی را کم یا زیاد نشان دهند، ظرف آماری را کوچک یا بزرگ می گیرند.

به عنوان مثال از آنجایی که در تورم نوسان (افزایش و کاهش) قیمت مجموع کالا ها را در یک سال محاسبه می کنند، برای بیش از واقع نشان دادن آن چنین می گویند «تورم 50 درصدی قیمت مرغ در سه ماهه ی اول سال جاری».

[سایت مشرق برای اینکه بتواند دست آورد ارتش در شکار پهپاد را “پیشرفته ترین” بنامد، نوع “دست پرتاب” را معیار قرار داده است.]

* آمار اینترنتی: نکته ای که در آمار گیری سایت ها حایز اهمیت است این که اولاً مراجعه کنندگان به یک سایت غالباً افراد موافق با مواضع آن سایت هستند و از این رو نظرسنجی ها از یک سایت به سایت دیگر بسیار متفاوت است؛ ثانیاً کاربران اینترنت که شرکت کنندگان در این نظر سنجی هستند اکثراً از قشر متوسط به بالای شهری بوده و این قشر عموماً دارای گرایشات خاص سیاسی است.

* نظرسنجی با پاسخ های محدود:

«به نظر شما تورم کشور چند درصد است: الف (0%)، ب (1 تا 5%)، ج (6 تا 10%)، د (11 تا 15%)».

[فارغ از عنوانی که برای سؤال القایی فوق در نظر گرفته شده، گزینه ها محدود به مقولات منفی است]

* قیاس مع الفارق: مقایسه ی دو چیز با هم به نحوی که از وجوهی با هم شباهت دارند اما از وجهی که مورد ارزیابی است متفاوت اند.

در واکنش به سخن آیت جنتی در خصوص مقصر بودن سران فتنه در تحریک مردم و به تبع آن کشته شدن عده ای از طرفین درگیری ها، علی مطهری بدون در نظر گرفتن نقش مسببان اصلی حادثه و بطلان ادعای آنان، بیان داشت: «بلاتشبيه استدلال جنابعالي شبيه استدلال معاويه در جنگ صفين است که پس از شهادت عمار ياسر و سخت شدن کار بر او، گفت قاتل عمار علي است که او را به اين جنگ آورد!»

[آنچه در اینجا از زبان علی مطهری مورد قیاس واقع شده، “نوع استدلال” ارائه شده است بی آنکه “حقانیت” مسئله در نظر گرفته شود]

* تفارق مع الشَبَه: قائل به فراق و عدم مشابهت داشتن میان دو چیز که با هم مقایسه می شوند در حالی که در حقیقت، آن دو از آن وجهی که مورد مقایسه است یکسان اند.

الف: «اکنون نیز چون صدر اسلام که با ادعای پیروی از سیره ی پیامبر (ص)، با علی (ع) مخالفت می کردند، عده ای با ادعای خط امامی بودن به مخالفت با مقام معظم رهبری می پردازند» ب: «ارتباطی میان این دو نیست، زیرا علی (ع) را پیامبر انتخاب کرده بود اما رهبری منصوب امام نیست».

* وسط گیری: از آنجایی که از میانه روی به اعتدال تعبیر می شود، اذهان آنچه را که میان دو چیز باشد معتدل می دانند فارغ از اینکه آن دو چیز چیست، در این حالت کافی است برای آنچه را که می خواهیم میانه و معتدل نشان دهیم، یک وجه افراطی و یک وجه تفریطی ترسیم نماییم.

«من نه اصول گرا هستم و نه اصلاح طلب، من پیرو عقلانیت و اعتدال هستم»، «نه مثل علی [ع] افراط، و نه مانند معاویه تفریط، بلکه همانند ابو موسی اشعری باید معتدل و میانه رو بود».

* بی طرف نمایی: اظهار بی طرفی برای جلب اعتماد طرفین دعوا در حالی که فرد مذکور به یک طرف دعوا متمایل است.

* کسب اعتماد با تأکید بر مسلمات: در دو حالت قابلیت استفاده دارد: 1- درون خبری 2- برون خبری. کسب اعتماد درون خبری به این معنا است که در یک عملیات فریب (خبر)، پس و پیشِ عبارتِ غلط، با برخی مسلمات (حقایقی که مورد تردید مخاطب قرار ندارد یا نگیرد) همراه با ذکر جزئیات اشباع می شود. در مورد کسب اعتماد برون خبری نیز همین مسئله صدق می کند با این تفاوت که در همان خبری که متولیان یک رسانه نسبت به “صحت و سلامت” آن اصرار دارند، جلب اعتماد می شود و بذر این محصول در موقع مقتضی و در خبر های دیگر چیده خواهد شد.

[درون خبری – ذکر دقیق نام، آدرس منزل و … زمینه سازی برای پذیرش خبر “دستگیری، تجاوز و قتل” است]

[برون خبری – ذکر کلمه ی “منسوب” نمایش دقت و صحت و اصرار چند باره در ذکر منبع، تأکیدی بر التزام به رعایت اخلاق رسانه ای است]

تکنیک های عملیات روانی در حوزه رسانه و خبر (6)
وقتی مخاطب در دام ابهام و ایهام می افتد + تصاویر

کاربرد ابهام بیشتر در جایی است که ناگزیر از درج خبر آن هستیم اما نمی خواهیم حقیقت بر ملا شود، لذا با حذف برخی عناصر خبری سیاست ابهام را در پیش می گیریم. همچنین برای برانگیختن حس کنجکاوی مخاطب و افزایش جذابیت خبر برای وادار کردن مخاطب به مراجعه به متن از این ترفند استفاده می شود.

تکنیک های عملیات روانی در حوزه ی رسانه و خبر، قالب های ارائه ی هدفمند اطلاعات است که با هدف گیری ضمیر ناخودآگاه، ذهن مخاطب را به مسیر دلخواه سردمداران یک رسانه سوق می دهد.
متن حاضر که توسط پژوهشگر حوزه جنگ نرم، احمد قدیری ابیانه نگاشته شده، ششمین شماره از مجموعه 9 گانه در این خصوص است که به نظر خوانندگان می رسد.

...

* ابهام: کاربرد آن بیشتر در جایی است که ناگزیر از درج خبر آن هستیم اما نمی خواهیم حقیقت بر ملا شود، لذا با حذف برخی عناصر خبری سیاست ابهام را در پیش می گیریم. همچنین برای برانگیختن حس کنجکاوی مخاطب و افزایش جذابیت خبر برای وادار کردن مخاطب به مراجعه به متن از این ترفند استفاده می شود.

[نظر هاشمی در مورد توقف طرح هدفمندی – دستور احمدی نژاد در مورد نمایندگان]

* ایهام: گاهی خبر طوری تنظیم می شود که چند منظور را می تواند برساند.
زمان استعفای فرهاد رهبر از ریاست سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، برخی روزنامه ها عبارت “رهبر استعفا داد” را تیتر یک خود کردند.

در خبر منشره در سایت جام نیوز با عبارتِ «نیکی کریمی هم به گلشیفته فراهانی پیوست» (19 مهر 91)، هر دو معنای “هم موضع شدن” و “یکجا گرد آمدن” می تواند مد نظر باشد که البته متن خبر مبنی بر حضور کریمی در جشنواره ی فیلم ابوظبی، دلالت بر معنای دوم دارد.
همچنین سایت مشرق در خصوص نامگذاری بخشی از قطب جنوب به نام ملکه الیزابت، از تیتر “بخشی از انگلیس به نام ملکه شد” استفاده کرد که علاوه بر وجه “نام گذاری"، معنای “تملیک” را نیز به ذهن متبادر می نماید.

* مخاطب سازی: برای سخن غالباً سوئی، مخاطبی را تعیین کردن و یا دایره ی شمول آن را افزودن.

احمدی نژاد: «در انتخابات ۴۰ میلیون نفر خودشان بازیگر اصلی و تعیین‌کننده اصلی بودند حالا ۴ تا خس و خاشاک در این گوشه ها یک کاری می‌کنند».

[اعتماد ملی در 28 خرداد 88، صفحه ی اول خود را به این موضوع اختصاص داد]

* برچسب زنی: واژه و مفهومی را که نزد عموم منفی و منفور است به کسی نسبت دادن.

«تروریست»، «نژاد پرست»، «تند رو»، «افراطی».

* برند سازی: بر فرد یا جریانی نام یا لقبی می نهند و بعد از آن برای اجتناب از مسئولیت کیفری، به جای به کار بردن نام، برند تثبیت شده را استفاده می کنند.

«مرد خاکستری اصلاحات/ موسوی خوئینی ها»، «آقا زاده ی معروف/ مهدی هاشمی»، «عضو دو زیست مشارکت و مجاهدین/ تاج زاده».

* خود اعترافی: با دو هدف ممکن است صورت پذیرد: 1- اعتماد سازی و 2- گرفتن فرصت تخریب از حریف. هدف دوم (گرفتن فرصت تخریب از حریف) در صورتی مؤثر است که رسانه در اعتراف به خطای خود پیش دستی کند.

پرداخت شبکه ی تلویزیونی بی بی سی فارسی در برنامه ی دیدبان (25 آبان 91) نسبت به اقدام برنامه ی “نیوز نایت” در عدم پخش گزارش آزار جنسی کودکان توسط مجری معروف این شبکه (جیمی سویل) و نسبت دادن همین اتهام به یک سیاست مدار سابق حزب محافظه کار (مک آلپاین) و اذعان به خطای خود _با تأکید بر لفظ “اشتباه"_ بر اساس تکنیک خود اعترافی صورت گرفت.

* یک گام به عقب دو گام به جلو: به دلایل مختلفی ممکن است واقع شود؛ از جمله جلب اعتماد مخاطب برای بالا بردن ضریب پذیرش اتهام جدید.

* فرار به جلو: همان ترفند دفاع با حمله است که در آن به جای پذیرش تقصیر، مقصر یک واقعه را طرف مقابل بر شمارند و یا اینکه نقطه ضعفی را نقطه ی قوت جلوه دهند.

در جزوه ی آموزش روزنامه نگاری بی بی سی، سانسور این بنگاه خبری نسبت به تظاهرات ضد جنگ در انگلیس، با این توجیه که “حضور در تظاهرات به منزله ی نقض بی طرفی است” مصداق بارز فرار به جلو می باشد. از طرف دیگر رسم دیرین روزنامه های متخلف است که توقیف ناشی از تخلف خود را به ظلم دستگاه قضا و مظلومیت خود نسبت می دهند. سایت روز آنلاین نیز، به قلم “سعید رضوی فقیه” پس از انتشار فیلم مخفی ضبط شده از تاج زاده در خصوص اعتراف صریح و مستدل وی در خصوص عدم امکان وقوع تقلب در انتخابات، انتشار فیلم را “غیر اخلاقی” ذکر نمود. همچنانکه پس از افشای فایل صوتی مکالمه ی تلفنی مهدی هاشمی و نیک آهنگ کوثر و اذعان هاشمی بر اقدامات براندازانه ی خود، رسانه های همسو با خانواده ی هاشمی انتشار این مکالمه را تخطئه کرده و سایت انتخاب در واکنش به این مسئله چنین آورد: «اقدام خلاف عرف، شرع و اخلاق و درعین حال مشکوک یک کاریکاتوریست در انتشار فایل صوتی یک گفت و گوی تلفنی، مقبول هیچ اهل انصافی و آدابی نیست و حکایت از تلاش عناصر مشکوک برای تشدید فضای بی اخلاقی و تنازعات بی فایده سیاسی در جامعه دارد».

[جزوه ی “آموزش روزنامه نگاری” بی بی سی، ذیل مبحث “اخلاق روزنامه نگاری: بی طرفی"، صفحه ی 61]

[تیتر نخست: چند نکته در مورد فایل صوتی منتسب به مهدی هاشمی! / از زیر پانهادن اخلاق تا تلاش مشکوک برای تحدید فعالیت آیت الله هاشمی]

* استتار: برای کم رنگ کردن خبر یک واقعه در میان اخبار وقایع دیگر، ضمن درج خبر نامطلوب (خبری که پوشش آن مطلوب و در راستای اهداف یک رسانه نیست)، اخبار دیگر را به صورت گسترده پوشش می دهند. این ترفند از روش های نوین سانسور وقایع بوده و میان رسانه های غربی بسیار پر کاربرد است.

حاشیه سازی بی بی سی فارسی برای اجلاس عدم تعهد در تهران با تمرکز بر خبر “ممنوع التصویر” شدن عروسک جیگر.

[بزرگ نمایی چنین موضوعی با استفاده از تعابیری چون “ممنوع التصویر شدن شخصیت سریال” قابل توجه است]

* تکرار: یک رسانه به یک بار درج خبر یا تحلیل اکتفا نکرده و به بهانه های مختلف و از زوایای گوناگون آن را باز نشر می دهد زیرا با تکرار، احتمال پذیرش مطلب نزد مخاطب بالا می رود. لازم به ذکر است که این ترفند به دو صورت طولی و عرضی به کار می رود. در تکرار طولی که به خط خبری معروف است، نقطه ی شروع خط، همان واقعه ای است که رسانه قصد بزرگ نمایی یا تثبیت آن را نزد مخاطب دارد و نقاط بعدی این خط مراحل مختلف در روند یک اتفاق، واکنش دیگران و نیز حوادث در پی آن است. اما تکرار عرضی، هم داستانی رسانه های همسو در پوشش هم زمان یک خبر یا تحلیل است.

در ماجرای متلک سایت نوسازی به سید حسن خمینی، تمام رسانه های خبری اصلاح طلبان (تکرار عرضی) به طور گسترده مسئله را از زمان درج خبر در سایت نوسازی (نقطه ی شروع خط) تا زمان فوت حجت الاسلام و المسلمین توسلی و حتی سخنرانی های مجلس ختم او (نقطه پایان) پوشش دادند. و جالب آنکه به جای عبارت “متلک سایت نوسازی به سید حسن خمینی” از عبارت “فحاشی سایت نزدیک به دولت به بیت امام” استفاده می کردند.

[صفحه ی اول 24 تا 28 بهمن 86 روزنامه های اعتماد و آفتاب]

[رادیو و سایت بی بی سی فارسی از سال 2006 و تلویزیون آن پس از تأسیس، تا سال 2010 خط خبری محکومیت دلارا دارابی را به کرات پوشش می دادند]

* تواتر: انتشار توأم با گواهی همزمان یک خبر از ناحیه ی چند رسانه، تأثیر پذیری آن را برای مخاطب افزوده و احتمال بطلان آن را نزد مخاطب کم می کند. تفاوت تواتر با تکرار عرضی خبر در این است که در تواتر، ناشر خبر خود را گواه و منبع دست اول واقعه ذکر می نماید.

در سال 1389 در خبر “اخلال در سخنرانی لاریجانی در قم” ، چند سایت خبری از جمله “تابناک” برای متواتر نمایی مطلب، گزارش خود را به نقل از “خبرنگار خود” اعلام داشتند. در حالی که سر خط این خبر رسانی تنها “اداره ی اخبار و رسانه های گروهی مجلس” بود.

[خبر از واقعه ی بازداشت اخلالگران ارز]

[خبر از خبرِ دادستان در مورد بازداشت اخلالگران ارز]

[خبر از پیروزی چاوز]

[خبر از اعلام پیروزی چاوز]